چکیده: (5371 مشاهده)
نقطه عطف ایجاد تغییرات چند بعدی در نظام مرتعداری ایران، قانون ملی شدن جنگلها و مراتع است. اقدامات و برنامههای متعددی در مراتع انجام شد. تاکنون اثرگذاری طرحها و برنامهها، وضعیت بهرهبرداران و مراتع به صورت جامع و در گذر زمان ارزیابی نشده است. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی اقتصادی، اکولوژیکی و سیاستی- نهادی نظام مرتعداری ایران در طی نیم قرن گذشته بود. ابزار تحقیق پرسشنامه و مصاحبه بود. روند تغییرات معیارهای انتخابی با استفاده از سه معیار اقتصادی (کاهش درآمد نسبی بهرهبرداران)، بومشناختی (کاهش تولید مراتع) و سیاستی- نهادی (ناموفق بودن اقدامات و برنامههای دولت) در طیف 9 گزینهای لیکرت ارزیابی شدند. انتخاب جوامع آماری از بین دستاندرکاران کلیدی نظام مرتعداری مبتنی بر رویکرد شهرت و نمونهگیری هدفمند صورت گرفت. جوامع پاسخگو معتقد هستند شاخصهای تولید مراتع و درآمد حاصل از بهرهبرداری در انتهای فصل بهرهبرداری در گذشته "بیشتر" با امتیاز متوسط 49/7 بوده است در حالیکه روند آن سال به سال با رتبهی متوسط 8/1 کاهش یافته است. همچنین نتایج نشان میدهد نظام مرتعداری ایران در حال حاضر کارآمد نیست. به طوریکه از گذشته تاکنون سطح مراتع و تولیدات مرتعی کاهش و نارضایتی بهرهبرداران از حرفه مرتعداری افزایش یافته است. از طرفی اقدامات و برنامههایی که از طرف سازمانهای مسئول انجام شده است در وضعیت عمومی مرتع و مرتعداران چندان مؤثر نبوده است. توصیه میشود اقدامات مؤثرتری حداقل برای حفظ مراتع موجود و توانمندسازی جوامع درگیر مستقیم در مراتع توسط بخش خصوصی و دولتی انجام شود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1396/12/12 | پذیرش: 1396/12/12 | انتشار: 1396/12/12