دوره 14، شماره 42 - ( تابستان 1401 )
جلد 14 شماره 42 صفحات 185-177 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khazaei A, Golzardi F, Shahverdi M, Nazari L, Ghasemi A, Tabatabaei S A, et al . (2022). Evaluation of Genotype × Environment Interaction for Forage Yield of Promising Forage Sorghum Lines (Sorghum Bicolor (L.) Moench) using AMMI Model. jcb. 14(42), 177-185. doi:10.52547/jcb.14.42.177
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1302-fa.html
URL: http://jcb.sanru.ac.ir/article-1-1302-fa.html
خزائی عظیم، گلزردی فرید، شاهوردی محمد، نظری لیلا، قاسمی احمد، طباطبائی سید علی، و همکاران.. ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ - محیط عملکرد علوفه لاین های امیدبخش سورگوم علوفه ای (Sorghum bicolor (L.) Moench) با استفاده از مدل AMMI پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی 1401; 14 (42) :185-177 10.52547/jcb.14.42.177
عظیم خزائی 
، فرید گلزردی ، محمد شاهوردی ، لیلا نظری ، احمد قاسمی ، سید علی طباطبائی ، عبداله شریعتی ، حسن مختارپور
، فرید گلزردی ، محمد شاهوردی ، لیلا نظری ، احمد قاسمی ، سید علی طباطبائی ، عبداله شریعتی ، حسن مختارپور
مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج ، ایران
چکیده: (1443 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: با توجه به گسترش خشکسالی‌ها و کمبود علوفه در کشور لازم است ارقام جدید سورگوم علوفه‌ای معرفی شوند. بررسی اثر متقابل ژنوتیپ-محیط با هدف انتخاب ژنوتیپ برتر یکی از مهم‌ترین مراحل برنامه های به‌نژادی به شمار می رود. در این برنامه‌ها ارزیابی میزان سازگاری ژنوتیپ‌های مختلف نسبت به شرایط محیطی گوناگون از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مواد و روش‌ها: تعداد 10 لاین امیدبخش سورگوم علوفه ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در هفت منطقه (بروجرد، زابل، سنندج، شیراز، کرج، گرگان و یزد) به مدت دو سال (98-1397) بررسی شدند. جهت بررسی پایداری عملکرد و سازگاری ژنوتیپ‌ها، از روش AMMI استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر سال، مکان، سال × مکان، ژنوتیپ، سال × ژنوتیپ، مکان × ژنوتیپ و سال × مکان × ژنوتیپ بر عملکرد علوفه تر و خشک در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. معنی‌دار بودن اثر متقابل محیط × ژنوتیپ نشان‌دهنده عکس العمل متفاوت ژنوتیپ‌ها در محیط های مختلف می‌باشد. نتایج تجزیه امی (AMMI) نشان داد که شش مؤلفه اصلی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط برای عملکرد علوفه تر و خشک در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بودند. برای عملکرد علوفه تر اولین مؤلفه اصلی اثر متقابل (IPCA1) بیشترین سهم (26/6 درصد) را در بیان اثر متقابل ژنوتیپ-محیط داشت و مؤلفه های اصلی دوم تا هفتم با به‌ترتیب 18/4، 17، 15/7، 10/5، 7/5 و 4/3 درصد در درجات بعدی اهمیت قرار داشتند. برای عملکرد علوفه خشک اولین مؤلفه اصلی اثر متقابل (IPCA1) بیشترین سهم (21/8 درصد) را در بیان اثر متقابل ژنوتیپ-محیط داشت و مؤلفه های اصلی دوم تا هفتم با به‌ترتیب 8/19، 7/14، 14، 1/11، 1/10 و 5/8 درصد در جایگاه بعدی اهمیت قرار گرفتند. در مجموع سهم تجمعی هفت مؤلفه اصلی برای عملکرد علوفه تر 98 درصد و برای عملکرد علوفه خشک 97 درصد محاسبه گردید. از لحاظ عملکرد علوفه تر لاین های KFS10، KFS12 و KFS17 دارای کمترین مقادیر IPCA1 بودند که به عنوان لاین‌های پایدار با سازگاری عمومی بالا معرفی می شوند. از لحاظ ارزش پایداری امی (ASV) برای عملکرد علوفه تر، لاین KFS10 به عنوان پایدارترین لاین تعیین شد. از لحاظ عملکرد علوفه خشک لاین های KFS2، KFS3، KFS9 و KFS17 دارای کمترین مقادیر IPCA1 بودند که به عنوان لاین‌های پایدار با سازگاری عمومی بالا معرفی می شوند. لاین KFS2 از لحاظ عملکرد علوفه خشک دارای کمترین مقدار ASV بود.
نتیجه‌گیری: به‌طورکلی لاین KFS18 با عملکرد علوفه تر و خشک بالا (به‌ترتیب 121/1 و 32/04 تن در هکتار)، IPCA1 پایین و همچنین تولید علوفه مطلوب در اکثر محیط ها (با توجه به بای‌پلات مدل AMMI) به عنوان ژنوتیپ برتر شناسایی می شود.
مقدمه و هدف: با توجه به گسترش خشکسالی‌ها و کمبود علوفه در کشور لازم است ارقام جدید سورگوم علوفه‌ای معرفی شوند. بررسی اثر متقابل ژنوتیپ-محیط با هدف انتخاب ژنوتیپ برتر یکی از مهم‌ترین مراحل برنامه های به‌نژادی به شمار می رود. در این برنامه‌ها ارزیابی میزان سازگاری ژنوتیپ‌های مختلف نسبت به شرایط محیطی گوناگون از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مواد و روش‌ها: تعداد 10 لاین امیدبخش سورگوم علوفه ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در هفت منطقه (بروجرد، زابل، سنندج، شیراز، کرج، گرگان و یزد) به مدت دو سال (98-1397) بررسی شدند. جهت بررسی پایداری عملکرد و سازگاری ژنوتیپ‌ها، از روش AMMI استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر سال، مکان، سال × مکان، ژنوتیپ، سال × ژنوتیپ، مکان × ژنوتیپ و سال × مکان × ژنوتیپ بر عملکرد علوفه تر و خشک در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. معنی‌دار بودن اثر متقابل محیط × ژنوتیپ نشان‌دهنده عکس العمل متفاوت ژنوتیپ‌ها در محیط های مختلف می‌باشد. نتایج تجزیه امی (AMMI) نشان داد که شش مؤلفه اصلی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط برای عملکرد علوفه تر و خشک در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بودند. برای عملکرد علوفه تر اولین مؤلفه اصلی اثر متقابل (IPCA1) بیشترین سهم (26/6 درصد) را در بیان اثر متقابل ژنوتیپ-محیط داشت و مؤلفه های اصلی دوم تا هفتم با به‌ترتیب 18/4، 17، 15/7، 10/5، 7/5 و 4/3 درصد در درجات بعدی اهمیت قرار داشتند. برای عملکرد علوفه خشک اولین مؤلفه اصلی اثر متقابل (IPCA1) بیشترین سهم (21/8 درصد) را در بیان اثر متقابل ژنوتیپ-محیط داشت و مؤلفه های اصلی دوم تا هفتم با به‌ترتیب 8/19، 7/14، 14، 1/11، 1/10 و 5/8 درصد در جایگاه بعدی اهمیت قرار گرفتند. در مجموع سهم تجمعی هفت مؤلفه اصلی برای عملکرد علوفه تر 98 درصد و برای عملکرد علوفه خشک 97 درصد محاسبه گردید. از لحاظ عملکرد علوفه تر لاین های KFS10، KFS12 و KFS17 دارای کمترین مقادیر IPCA1 بودند که به عنوان لاین‌های پایدار با سازگاری عمومی بالا معرفی می شوند. از لحاظ ارزش پایداری امی (ASV) برای عملکرد علوفه تر، لاین KFS10 به عنوان پایدارترین لاین تعیین شد. از لحاظ عملکرد علوفه خشک لاین های KFS2، KFS3، KFS9 و KFS17 دارای کمترین مقادیر IPCA1 بودند که به عنوان لاین‌های پایدار با سازگاری عمومی بالا معرفی می شوند. لاین KFS2 از لحاظ عملکرد علوفه خشک دارای کمترین مقدار ASV بود.
نتیجه‌گیری: به‌طورکلی لاین KFS18 با عملکرد علوفه تر و خشک بالا (به‌ترتیب 121/1 و 32/04 تن در هکتار)، IPCA1 پایین و همچنین تولید علوفه مطلوب در اکثر محیط ها (با توجه به بای‌پلات مدل AMMI) به عنوان ژنوتیپ برتر شناسایی می شود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اصلاح نباتات، بیومتری
دریافت: 1400/6/30 | ویرایش نهایی: 1401/5/15 | پذیرش: 1400/8/11 | انتشار: 1401/5/21
دریافت: 1400/6/30 | ویرایش نهایی: 1401/5/15 | پذیرش: 1400/8/11 | انتشار: 1401/5/21
فهرست منابع
1. Abamuf, J. and A. Allurik. 1998. AMMI analysis of rainfed lowland rice (Orizasativa) traits in Nigeria. Plant Breeding, 117: 395-397. [DOI:10.1111/j.1439-0523.1998.tb01961.x]
2. Allard, R.W. and A.D. Bradshaw. 1964. Implication of genotype-environment interactions in applied plant breeding. Crop Science, 4: 503-508. [DOI:10.2135/cropsci1964.0011183X000400050021x]
3. Al-Naggar, A.M.M., R.M. Abd El-Salam, M.R. Asran and Y.S. Yaseen. 2018. Yield adaptability and stability of grain sorghum genotypes across different environments in Egypt using AMMI and GGE-biplot models. Annual Research & Review in Biology, 23(3): 1-16. [DOI:10.9734/ARRB/2018/39491]
4. Azizi, A.H., S. Sardouie, Gh. Mohammadi Nejad, B. Nakhoda, M. Mardi, S.M.T. Tabatabaei, A. Amini and A. Majidi Hrrvan. 2018. Estimation of genotype by environment interaction and pattern analysis of genotype in varied breat wheat lines under salinity stress condition. Journal of Crop Breeding, 8(19): 80-85 (In Persian).
5. Basafa, M., M. Taheriand and A.R. Beheshti. 2014. Stability analysis for forage yield in sorghum lines. Applied Field Crops Research, 107: 99-107 (In Persian).
6. Bhartiya, A., J. P. Aditya, V. Kumari, N. Kishore, J. P. Purwar, A. Agrawal and L. Kant. 2017. GGE biplot and AMMI analysis of yield stability in multy - environment trail of soybean (Glycine max L.) Merrill genotypes under rainfed condition of nodition of noryth western himalyan hills. Journal of Animal and Plant Sciences, 27(1): 227-238.
7. Crossa, J. 1990. Statistical analyses of multilocation trials. Advances in Agronomy, 44: 55-85. [DOI:10.1016/S0065-2113(08)60818-4]
8. Crossa, J., H.G. Gauch and R.W. Zobel. 1996. Additive main effects and multiplication analysis of two international maize cultivar trails. Crop Science, 30: 493-500. [DOI:10.2135/cropsci1990.0011183X003000030003x]
9. Ebdon, J.S. and H.G. Gauch. 2002. Additive main effect and multiplicative interaction analysis of national turf grass performance trials: II. Cultivar recommendations. Crop Science, 42: 497-506. [DOI:10.2135/cropsci2002.4970]
10. Fallahi, H.A., J.A. Jafarabi and F. Sidi. 2001. Evaluation of drought tolerance in durum wheat genotypes using drought tolerance indices. Seed and Plant Improvement Journal, 27(1): 15-22 (In Persian).
11. Farshadfar, E. 2008. Incorporation of AMMI stability value and grain yield in a single non-parametric index (GSI) in bread wheat. Pakistan Journal of Biological Sciences, 11: 1791-1796. [DOI:10.3923/pjbs.2008.1791.1796]
12. Gauch, H.G. 1992. Statistical Analysis of Regional Yield Trials: AMMI Analysis of Factorial Designs. Elsevier, Netherlands, Amsterdam, 256 pp.
13. Jahromi, M.A., M. Khodarahmi, A.R. Mohammadi and A. Mohammadi. 2011. Stability analysis for grain yield of promising durum wheat genotypes in southern warm and dry agro-climatic zone of Iran. Iranian Journal of Crop Sciences, 13: 565-579 (In Persian).
14. Kaiser, D.E., J.J. Wiersma and J.A. Anderson. 2014. Genotype and environment variation in elemental composition of spring wheat flag leaves. Agronomy Journal, 106: 324-336. [DOI:10.2134/agronj2013.0329]
15. Kang, M.S. 1993. Simultaneous selection for yield and stability in crop performance trials.Consequences for growers. Agronomy Journal, 85: 754-757. [DOI:10.2134/agronj1993.00021962008500030042x]
16. Khamari, A., K.H. Mostafavi and A. Mohammadi. 2018. Evaluation of grain yield stability of winter barley (Hordeum vulgare L.) cultivars using the main combinations. Journal of Crop Production, 11(2): 185- 195 (In Persian).
17. Khazaei, A., A. Azari, A. Ghasemi, M.R. Shiri, M. Torabi and A.R. Beheshti. 2020. Study of grain and forage yield stability of dual purpose sorghum promising lines. Seed and Plant Improvement Journal, 26(1): 51-70 (In Persian).
18. Khazaei, A., M. Torabi, H. Mokhtarpour and A.R. Beheshti. 2019. Evalaution of yield stability of forage sorghum [Sorghum bicolor (L.) Moench] using analysis. Iranian Journal of Crop Sciences, 21(3): 225-236 (In Persian).
19. Lin, C. and M.R. Binns. 1991. Genetic properties of four types of stability parameter. Theoretical and Appllied Genetics, 82: 505-509. [DOI:10.1007/BF00588606]
20. Lin, C.S., M.R. Binns and L.P. Lefcovitch. 1986. Stability analysis: Where do we stand? Crop Science, 26: 894-900. [DOI:10.2135/cropsci1986.0011183X002600050012x]
21. Moghaddam, M.J., M.E.Torbaghanb and A. Mirzaee. 2014. Analysis of genotypes × environment interaction for seed yield in safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes. Crop Breeding Journal, 4(1): 47-54 (In Persian).
22. Najafian, G., A.K. Kaffashi and A. Jafar-Nezhad. 2010. Analysis of grain yield stability in hexaploid wheat genotypes grown intemperate regions of Iran using additive main effects and multiplicative interaction. Journal of Agricultural Science and Technology, 12: 213-222 (In Persian).
23. Payane, R.W., S.A. Harding, D.A. Murray, D.M. Sotar, D.B. Baird, A.I. Glaser, I.C.Channing, S.J. Welham, A.R. Gilmour, R. Thompson and R. Webster. 2009. The Guide to Genstat Release 12. VSN International 5 the waterhouse, waterhouse street, Hemel Hemstead Hertford shire HP1 1ES, UK.
24. Purchase, J.L. 1997. Parametric Analysis to Describe Genotype × Environment Interaction and Yield Stability in Winter Wheat.Ph.D. Thesis, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture of the University of the Free State, Bloemfontein, South Africa.
25. SAS Institute. 1996. SAS/STATusers guide. V.6, 4th ed. SAS Inst., Cary, NC.
26. Shiri, M. and T. Bahrampour. 2015. Genotype × environment interaction analysis using GGE biplot in grain maize (Zea mays L.) hybrids under different irrigation conditions. Journal of Cereals Research, 5(1): 83-94 (In Persian).
27. Smith, C.W. and R.A. Frederiksen. 2000. Sorghum: Origin, History, Technology, and Production. John Wiley & Sons Inc., New York, USA, 840 pp.
28. Tohidi, B., G.H. Mohammadi Nejad, B. Nakhoda and H. Sabouri. 2015. Evaluation of grain yield stability of recombinant inbred lines in bread wheat (Triticum aestivum L.) based on AMMI method. Journal of Plant Production Research, 2(22): 189-202 (In Persian).
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
