فخاری محمد علی، لطفعلیان مجید، حسینی سید عطااله، خالدی درویشان عبدالواحد. تاثیر کاه و کلش برنج و خرده چوب بر کنترل فرسایش خاک و رویش نهال در دامنهی خاکریزی جاده جنگلی. پژوهش هاي فرسايش محيطي. 1397; 8 (2) :104-118
URL: http://magazine.hormozgan.ac.ir/article-1-462-fa.html
دانشگاه تهران ، at.hosseini@ut.ac.ir
چکیده: (4172 مشاهده)
احداث جادههای جنگلی در مناطق مرطوب، مهمترین عامل ناپایداری دامنههای شیبدار است. ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﯽ و اﺻﻼحﮐﻨﻨﺪهی ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ ﺑا هدف ﺣﻔﻆ آب و ﺧﺎک در ﺟﻬﺎن اﺳﺘﻔﺎده میشود که در این میان، ﻧﻘﺶ ﻣﻮاد اﺻﻼﺣﯽ آﻟﯽ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و دوﺳﺘﺪار ﻣﺤﯿﻂزیﺴﺖ بیشتر قابل ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﺳﺖ. در این پژوهش کارایی دو نوع مالچ طبیعی خردهچوب و کاه و کلش برنج بر مقدار رواناب، رسوب و استقرار نهالهای کاشته شدهی توسکا قشلاقی و بید جنگلی در دامنهی خاکریزی جاده جنگلی در مقایسه با تیمار شاهد ارزیابی شد. تعداد 27 کرت با ابعاد 2×4 متر، در سه تکرار و در دامنهی خاکریزی جاده جنگلی احداث شد. رطوبت خاک، درصد پوشش علفی، رویش قطر یقه و ارتفاع نهال، رواناب و رسوب کرت برای 12 ماه (2/1394 لغایت 2/1395) در مقیاس رگبار برای 28 رویداد بارندگی طبیعی برداشت شد. نتایج نشان داد که خرده چوب بیشترین اثر را در کاهش حجم رواناب و جرم رسوب به ترتیب به میزان 01/54 و 07/73 درصد داشت. کاه و کلش و خرده چوب، غلظت رسوب را به ترتیب 87/23 و 61/11 درصد کاهش داد. نتایج پایش رطوبت در عمق 2 سانتیمتری خاک نشان داد که کاه وکلش با 23/22% (01/0P ≤) بیشترین تأثیر را در حفظ رطوبت خاک برعهده داشت، بیشترین (48%) و کمترین (36%) پوشش علفی نیز به ترتیب در تیمار شاهد و کاه و کلش مشاهده شد. کاه و کلش بیشترین اثر را در افزایش رویش قطر یقه نهالها به میزان 84/39 درصد و رویش ارتفاع آنها به میزان 51/4 درصد برعهده داشت. میانگین رویش قطر یقه و ارتفاع گونه توسکا به طور معنیداری بیش از بید بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ژئوتکستایلهای طبیعی اثر معنیداری (05/0P ≤) در کاهش میزان رواناب و رسوب داشت؛ بنابراین میتوان با استفاده از آنها، به استقرار نهال و کاهش میزان فرسایش خاک در دامنههای فرسایشی و شیبدار جادههای جنگلی کمک کرد.