دوره 9، شماره 18 - ( پاییز و زمستان 1400 )
جلد 9 شماره 18 صفحات 209-196 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
akbari mazdi R, mataji A, fallah A. (2021). Gap structure and its relationship with regeneration status in beech forests of Haftkhal region, Sari.. ifej. 9(18), 196-209. doi:10.52547/ifej.9.18.196
URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-382-fa.html
URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-382-fa.html
اکبری مزدی رمضانعلی، متاجی اسداله، فلاح اصغر. ساختار روشنه‌ها و ارتباط آن با وضعیت زادآوری در جنگل‌های راش منطقه هفتخال ساری بوم شناسی جنگل های ایران (علمی- پژوهشی) 1400; 9 (18) :209-196 10.52547/ifej.9.18.196
واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده: (2436 مشاهده)
مقدمه و هدف: مطالعه و ارزیابی ساختار روشنه ها باعث ایجاد درک صحیحی از روند پویایی توده جنگلی و همچنین آشفتگی های طبیعی می شود که نقش مهمی در آینده مدیریتی بوم‌سازگان جنگل دارد. مطالعه حاضر به بررسی ارتباط ساختار روشنه ها با زادآوری در راشستان طبیعی جنگل هفتخال استان مازندران می پردازد.
مواد و روش‌ها: بدین منظور ابتدا با جنگل گردشی، تمام روشنه‌های موجود در سطح منطقه شناسایی و ثبت شد. سپس روشنه ها در سه کلاسه کوچک (کمتر از 300 مترمربع)، متوسط (300 تا 600 مترمربع) و بزرگ (بیشتر از 600 مترمربع) کلاسه‌بندی و خصوصیات ساختاری روشنه از جمله فراوانی، شکل و مساحت محاسبه شد. مشخصه‌های قطر یقه، ارتفاع، نوع گونه، فراوانی نهال ها به تفکیک مراحل رویشی برای همه زادآوری ها در هر روشنه ثبت شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که 3/65 درصد منطقه مورد مطالعه را روشنه تشکیل میدهد. از نظر سطح، 85 درصد روشنه ها در کلاسه های کوچک و متوسط بود. ارتباط مساحت با محیط روشنه ها و همچنین بررسی شاخص کشیدگی میلر نشان داد که روشنه ها اکثرا دارای شکل بیضوی در روشنه های کوچک تا شکل دایره ای در روشنه های بزرگ هستند، به طوریکه مقدار شاخص کشیدگی میلر در روشنه های کوچک، متوسط و بزرگ، به ترتیب 0/42، 0/59 و 0/86 بود. در بررسی مشخصه های تجدید حیات، 85 درصد زادآوری های موجود در روشنه ها مربوط به گونه راش بود. بیش‌ترین فراوانی زادآوریها در مرحله رویشی خال با قطر کمتر از 5 سانتیمتر و ارتفاع 4 تا 8 متر بودند که شروع رقابت برای نور، مهمترین عامل در این مرحله است. همچنین مقایسات نشان داد فراوانی، رشد قطری و رشد ارتفاعی زادآوری ها با افزایش سطح روشنه به طور معنی داری کاهش می یابد و دلیل آن نیازهای بوم‌شناختی به ویژه سایه پسندی زادآوری های گونه راش است که روشنه های کوچک این شرایط را مهیا ساخته است.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این است که روشنه های کوچکتر از 600 مترمربع (روشنه های کوچک و متوسط) از شرایط مناسبتری برخوردارند و در مدیریت جنگل باید تا حد ممکن از ایجاد روشنه های بزرگتر از 600 مترمربع اجتناب شود. نتایج مقاله حاضر مدیریت جنگل را در اجرای بهتر و قابل اعتماد برنامه‌ریزی ها همراه با حفظ پایداری بوم‌سازگانهای جنگلی و همچنین منافع اقتصادی و اجتماعی آن یاری می‌کند.
مواد و روش‌ها: بدین منظور ابتدا با جنگل گردشی، تمام روشنه‌های موجود در سطح منطقه شناسایی و ثبت شد. سپس روشنه ها در سه کلاسه کوچک (کمتر از 300 مترمربع)، متوسط (300 تا 600 مترمربع) و بزرگ (بیشتر از 600 مترمربع) کلاسه‌بندی و خصوصیات ساختاری روشنه از جمله فراوانی، شکل و مساحت محاسبه شد. مشخصه‌های قطر یقه، ارتفاع، نوع گونه، فراوانی نهال ها به تفکیک مراحل رویشی برای همه زادآوری ها در هر روشنه ثبت شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که 3/65 درصد منطقه مورد مطالعه را روشنه تشکیل میدهد. از نظر سطح، 85 درصد روشنه ها در کلاسه های کوچک و متوسط بود. ارتباط مساحت با محیط روشنه ها و همچنین بررسی شاخص کشیدگی میلر نشان داد که روشنه ها اکثرا دارای شکل بیضوی در روشنه های کوچک تا شکل دایره ای در روشنه های بزرگ هستند، به طوریکه مقدار شاخص کشیدگی میلر در روشنه های کوچک، متوسط و بزرگ، به ترتیب 0/42، 0/59 و 0/86 بود. در بررسی مشخصه های تجدید حیات، 85 درصد زادآوری های موجود در روشنه ها مربوط به گونه راش بود. بیش‌ترین فراوانی زادآوریها در مرحله رویشی خال با قطر کمتر از 5 سانتیمتر و ارتفاع 4 تا 8 متر بودند که شروع رقابت برای نور، مهمترین عامل در این مرحله است. همچنین مقایسات نشان داد فراوانی، رشد قطری و رشد ارتفاعی زادآوری ها با افزایش سطح روشنه به طور معنی داری کاهش می یابد و دلیل آن نیازهای بوم‌شناختی به ویژه سایه پسندی زادآوری های گونه راش است که روشنه های کوچک این شرایط را مهیا ساخته است.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این است که روشنه های کوچکتر از 600 مترمربع (روشنه های کوچک و متوسط) از شرایط مناسبتری برخوردارند و در مدیریت جنگل باید تا حد ممکن از ایجاد روشنه های بزرگتر از 600 مترمربع اجتناب شود. نتایج مقاله حاضر مدیریت جنگل را در اجرای بهتر و قابل اعتماد برنامه‌ریزی ها همراه با حفظ پایداری بوم‌سازگانهای جنگلی و همچنین منافع اقتصادی و اجتماعی آن یاری می‌کند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اکولوژی جنگل
دریافت: 1399/2/17 | پذیرش: 1399/6/23 | انتشار: 1400/10/18
دریافت: 1399/2/17 | پذیرش: 1399/6/23 | انتشار: 1400/10/18
فهرست منابع
1. Abbasi, A. 2010. The influence of gap shape and size on soil physical, chemical and biological characteristics in Gorgan's Shast-Kolate forest. M.Sc. thesis, Faculty of Forestry, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran. 116pp. (In Persian)
2. Abrari Vajari, K., H. Jalilvand, M.R. Pourmajidian, K. Espahbodi and A. Moshki. 2011. The effect of single-tree selection system on soil properties in an oriental beech stand of Hyrcanian forest, north of Iran. Journal of Forestry Research, 22(4): 591-596. [DOI:10.1007/s11676-011-0202-8]
3. Aslami A, Jafari F, Hasani M. 2014. Relationship between qualitative and quantitative characteristics of regeneration with gap size in different types of beech stands (Case study: Sourdar Anarestan management plan, Mazandaran). Ecology of Iranian Forests, 2(4):28-36. (In Persian)
4. Amiri, M., R. Rahmani and Kh. Sagheb-Talebi. 2015. Canopy gaps characteristics and structural dynamics in a natural unmanaged oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) stand in the north of Iran. Caspian Journal of Environmental Sciences, 13(3): 259-274.
5. Amoli Kondori, A.R., M.R. Marvi Mohajer, M. Zobeiri and V. Etemad. 2012. Natural regeneration of tree species in relation to gaps characteristics in natural beech stand (Fagus orientalis Lipsky), north of Iran. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 20(1): 151-164. (In Persian)
6. Collet, C., O. Lanter and M. Pardos. 2001. Effects of canopy opening on height and diameter growth in naturally regenerated beech seedlings. Journal of Annals of Forest Science, 58 (2): 127-134. [DOI:10.1051/forest:2001112]
7. De Lima, R.A.F. 2005. Gap size measurement: The proposal of a new field method. Forest Ecology and Management, 214(1-3): 413-419. [DOI:10.1016/j.foreco.2005.04.011]
8. Emborg, J. 1998. Understorey light conditions and regeneration with respect to the structural dynamics of a near-natural temperate deciduous forest in Denmark. Forest Ecology and Management, 106(2-3), 83-95. [DOI:10.1016/S0378-1127(97)00299-5]
9. Galhidy, L., B. Mihok, A. Hagy, K. Rajkai and T. Standovar. 2006. Effects of gap size and associated changes in light and soil moisture on the understory vegetation of a Hungarian beech forest. Plant Ecology, 183: 133-145. [DOI:10.1007/s11258-005-9012-4]
10. Godefroid, S., S.S. Phartyal, G. Weyembergh and N. Koedam. 2005. Ecological factors controlling the (abundance of non- native invasive black cherry Prunus serotina) in deciduous forest understory in Belgium. Forest Ecology and Management, 210(1-3): 91-105. [DOI:10.1016/j.foreco.2005.02.024]
11. Habashi, H. 1997. Investigation on Nechromass on Vaz forest in Mazandran province. M.Sc. thesis, Natural Resources Faculty, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. 127pp. (In Persian)
12. Huth, F. and S. Wagner. 2006. Gap structure and establishment of Silver birch regeneration (Betula pendula Roth.) in Norway spruce stands (Picea abies L. Karst.). Forest Ecology and Management, 229: 314-324. [DOI:10.1016/j.foreco.2006.04.010]
13. Keram, A., Ü. Halik, M. Keyimu, T. Aishan, Z. Mamat and A. Rouzi. 2019. Gap dynamics of natural Populus euphratica floodplain forests affected by hydrological alteration along the Tarim River: Implications for restoration of the riparian forests. Forest Ecology and Management, 438, 103-113. [DOI:10.1016/j.foreco.2019.02.009]
14. Khodaverdi, S., M. Amiri, D. Kartoolinejad and J. Mohammadi. 2018. Characteristics of canopy gap in a broad-leaved mixed forest (Case study: District No. 2, Shast-Kalateh Forest, Golestan province). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 26(1): 24-35. (In Persian)
15. Kooch, Y., S.M. Hosseini, M. Akbarinia, M. Tabari and Gh. Jalali. 2010. The role of dead tree in regeneration density of mixed beech stand (case study: Sardabrood forests, Chalous, Mazindaran), Iranian Journal of Forest, 2(2): 93-103. (In Persian)
16. Mihok, B., L. Galhidy, K. Kelemen and T. Standovar. 2005. Study of gap - phase regeneration in managed beech forest: relations between tree regeneration and light, substrate features and cover of ground vegetation. Acta Silvatica et Lignaria Hungarica, 1: 25-38.
17. Mohammad-nejad Kiasari, Sh. and R. Rahmani. 2001. Effect of Dead Trees on the Frequency of Natural Regeneration in a Beech-Hornbeam Forest (Jamaleddinkola, Mazandaran). Iranian Journal of Natural Resources, 54(2): 143-151. (In Persian)
18. Moradi, Z., H. Pourbabaei, A. Salehi and A.R. Sayyadi. 2016. The effect of single tree selection cutting on herbaceous diversity in mixed oriental beech forest (Case study: Nav-e Asalem, Guilan). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 23(4): 583-593. (In Persian)
19. Mormman, C.E., K.R. Russell, G.R. Sabin and D.C. Guynn Jr. 1999. Snag dynamic and cavity occurrence in the South Carolina piedmont. Forest Ecology and Management, 118(1): 37-48. [DOI:10.1016/S0378-1127(98)00482-4]
20. Motta, R. 2006. Coarse woody debris, forest structure and regeneration in the Valbona forest reserve Paneveggio, Italian Alps. Forest ecology and management, 235: 155-163. [DOI:10.1016/j.foreco.2006.08.007]
21. Mousavie, S.R., Kh. Shageb Talebi, M. Tabari and M.R. Pourmajidian. 2003. Determination of gap size for improvement of Beech (Fagus orientalis) natural regeneration. Iranian Natural Resources., 56(1-2): 39-47 p. (In Persian)
22. Nagel, T.A., M. Svoboda, T. Rugani and J. Diaci. 2010. Gap regeneration and replacement patterns in an old-growth Fagus-Abies forest of Bosnia-Herzegovina. Plant Ecology, 208: 307-318. [DOI:10.1007/s11258-009-9707-z]
23. Nixon, C.J. and R. Worrell. 1999. The potential for the natural regeneration of conifers in Britain. Forestry Commission Bulletin, No.120. HMSO, Edinburgh. 50p.
24. Sagheb Talebi, Kh. 1996. Quantitative and qualitative Merkmale von Buchen -jungwuchsen (Fagus sylvatica L.) unter dem Einfluss des Lichtes und anderer Standorts-faktoren. Beiheft zur SZF, 78: 219 p.
25. Schmidt, W. 1996. Development of regeneration in two selection gaps in a beech forest on Limestone. Holzforsch Holzverwert, 51(7): 201-205.
26. Sefidi, K., M.R. Marvie Mohadjer, R. Mosandl and C.A. Copenheaver. 2011. Canopy gaps and regeneration in old-growth Oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) stands, northern Iran. Forest Ecology and Management, 262: 1094-1099. [DOI:10.1016/j.foreco.2011.06.008]
27. Sefidi, K., M.R. Marvie Mohadjer, V. Etemad and R. Mosandl. 2014. Late successional stage Dynamics in Natural Oriental Beech (Fagus orientalis Lipsky) Stands, Northern Iran. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 22(2): 270-283. (In Persian)
28. Sefidi, K., M.R. Marvi-Mohajer, M. Zobeyri and V. Etemad. 2008. Investigation on dead trees effects on natural regeneration of oriental beech and hornbeam in a mixed beech forest. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 15: 365-373. (In Persian)
29. Sefidi K, Pour-Gholi Z, Sagheb-Talebi K, Keivan-Behjo F. 2016. Structural characteristics of canopy gaps in the gap making phase in the evolution of beech stands in the Asalem forests- Guilan. Ecology of Iranian Forests, 4 (7):43-50. (In Persian)
30. Sefidi, K. 2020. The influence of geomorphological characteristics of forest sites on the decay dynamics of dead trees in Asalem forests, Western Hyrcanian. Ecology of Iranian Forests, 7(14): 70-79. (In Persian) [DOI:10.29252/ifej.7.14.70]
31. Shabani, S. 2009. Relationship forest gaps size with physiographic factor and vegetation in Lalis forest- Nowshahr. M.Sc. thesis, Natural Resources Faculty, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. 88pp. (In Persian)
32. Shabani, S., M. Akbarinia, Gh. Jalali and A.R. Aliarab. 2011. Relationship between soil characteristics and beech regeneration density in canopy gaps with different sizes. Journal of Wood, Forest Science and Technology, 18(3): 63-77. (In Persian)
33. Tavankar, F., A.E. Bonyad and A. Iranparast Bodaghi. 2013. Effect of snags on the species diversity and frequency of tree natural regeneration in natural forest ecosystems of Guilan, Iran. Iranian Journal of Biology, 26(3): 267-280. (In Persian)
34. Unknown, 1390. Forest management plan of Haftkhal, Sari. Nekachoob co., pp 104. (In Persian)
35. Vahedi, A.A., A. Mataji and Gh. Noori Shirazi. 2008. Investigation on effects of relative light intensity on some quantitative characteristics of hornbeam saplings (Case study: khanican series of Noushahr Forest, Mazandaran province, I.R. Iran). Proceeding of the Third National Conference on Forest, 11-12 May 2009, Karaj, I.R. Iran, Iranian Forestry Society, 1-12. (In Persian)
36. Wilhim, K., M. Stiers, P. Annighöfer, C. Ammer, M. Ehbrecht, M. Kabal, J. Stillhard and D. Seidel. 2019. Assessing understory complexity in beech-dominated forests (Fagus sylvatica L.) in central Europe-from managed to primary forests. Sensors (Basel), 19(7): 1684. [DOI:10.3390/s19071684]
37. Yamamoto, S. 2000. Forest gap dynamic and tree regeneration. Journal of Forest Research, 5: 223-229. [DOI:10.1007/BF02767114]
38. Žemaitis, P., W. Gil and Z. Borowski. 2019. Importance of stand structure and neighborhood in European beech regeneration. Forest Ecology and Management, 448: 57-66. [DOI:10.1016/j.foreco.2019.05.066]
39. Zenner, E.K., J.E. Peck and M.L. Hobi. 2020. Development phase convergence across scale in a primeval European beech (Fagus sylvatica L.) forest. Forest Ecology and Management, 460: 117889. [DOI:10.1016/j.foreco.2020.117889]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
