دوره 5، شماره 3 - ( 9-1398 )                   جلد 5 شماره 3 صفحات 82-47 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

توکلی محمدجواد. هویت بین‌رشته‌ای اقتصاد اسلامی. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1398; 5 (3) :47-82

URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-128-fa.html


چکیده:   (2266 مشاهده)
در ادبیات اقتصاد اسلامی توجه چندانی به ابعاد بین‌رشته‌ای نشده است. همین امر موجب بروز مشکلاتی در گسترش نظریه‌های این حوزۀ مطالعاتی شده است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به تبیین هویت بین‌رشته‌ای اقتصاد اسلامی می‌پردازیم. بنا به فرضیۀ مقاله، هویت بین‌رشته‌ای اقتصاد اسلامی برای نظام اقتصادی اسلام، شبکه‌ای از اهداف اقتصادی و فرااقتصادی را تعیین می‌کند که آن را از اقتصاد متعارف متمایز می‌‌کند. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که اقتصاد اسلامی از آن جهت هویت بین‌رشته‌ای دارد که اهداف نظام اقتصادی ارزشی ابزاری دارد و در خدمت اهداف سایر نظام‌ها ازجمله نظام فرهنگی، سیاسی و اجتماعی اسلام قرار می‌گیرد. بر این اساس، نظام اقتصادی مطلوب در رویکرد اسلامی نظامی است که ضمن تأمین اهداف اقتصادی همچون رشد و عدالت اقتصادی، به تحقق اهداف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی اسلام نیز کمک کند و یا حداقل مانعی برای تحقق آن اهداف نباشد. گذشته از آنکه اعمال سیاست‌های اقتصادی منوط به فهم لایه‌های مختلف واقعیت شامل ابعاد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آن است، پیوند آرمانی و کارکردی نظام اقتصادی با سایر نظام‌ها باعث می‌شود که نظریه‌پردازی در اقتصاد اسلامی وابسته به نظریه‌های سایر علوم انسانی اسلامی ازجمله جامعه‌شناسی، علوم‌ سیاسی و علوم تربیتی اسلامی شود. سیاست‌گذاری برای تحقق اهداف اقتصاد اسلامی نیازمند اطلاعاتی از سایر علوم انسانی اسلامی همچون جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، علوم سیاسی اسلامی دربارۀ واقعیت چندلایۀ خارجی است که نمی‌توان نگاهی تجریدی به آن داشت.
متن کامل [PDF 953 kb]   (179 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
انتشار الکترونیک: 1398/9/1

فهرست منابع
1. ترکمانی، عدنان خالد. 1990. المذهب الاقتصادی الاسلامی. جده: مکتبة السوادی. ترنز، برایان.1380. وبر و اسلام. ترجمۀ حسین بستان، اسفندیار اسفندیاری، حسین اژدری‌زاده، صفار دستگردی، علی سلیمی، حمیدرضا شریعتمداری، جواد غفاری، حفیظ‌الله فولادی، مجید کافی، عبدالرضا علیزاده. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. تسخیری، محمد علی. 1390. اقتصاد اسلامی؛ درس‌هایی در آیین اقتصادی اسلام. ترجمۀ محمد مقدس. تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب. توکلی، محمد جواد؛ ایزانلو، امید. 1395. «تحلیل کارکردی سبک زندگی اقتصادی مطلوب در اسلام». پژوهشنامۀ سبک زندگی. شمارۀ 2. صص 78ـ47. جنیدل، حمد‌بن‎عبدالرحمن. 1406ه. مناهج الباحثین فی الاقتصاد الاسلامی. جلد 1. ریاض: شرکة العبیکان للطباعة و النشر. حاجی، جعفر عباس. 1987. المذهب الاقتصادی فی الاسلام. بیروت: مکتبه الافین. حطاب، کمال توفیق محمد. 1424ق. «منهجیه البحث فی الاقتصاد الاسلامی و علاقته بالنصوص الشرعیه». مجلة جامعة ملک عبدالعزیز: الاقتصاد الاسلامی. شمارۀ 16. خالدی، محمود. 1984م. مفهوم الاقتصاد فی الاسلام. بیروت: دارالجیل. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه. 1363. درآمدی بر اقتصاد اسلامی. تهران: سمت. رفیعی آتانی، عطاالله. 1390. «بازخوانی مجدد ماهیت اقتصاد اسلامی». معرفت اقتصاد اسلامی. شمارۀ 5. صص 196ـ171. زاهدی وفا، محمد هادی؛ طغیانی، مهدی. 1391. «امکان بهره‌گیری از آثار تمدن اسلامی در طراحی و تدوین الگوی اسلامی ایرانی فرهنگ اقتصادی». معرفت اقتصاد اسلامی. شمارۀ 6. صص 76ـ55. صدر، محمد باقر. 1400ق. اقتصادنا. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. صدیقی، نجات‌الله. 1374. «اندیشه‌های اقتصادی مسلمانان؛ بررسی متون معاصر». مطالعاتی در اقتصاد اسلامی. مشهد: آستان قدس رضوی. غفاری، هادی؛ یونسی، علی. 1390. مبانی فقهی اقتصاد اسلامی. تهران: دانشگاه پیام نور. فنجری، محمد شوقی. 1971. المدخل الی الاقتصاد الاسلامی. مصر: دارالنهضه العربیه. قحف، منذر. 1388. «علم اقتصاد اسلامی؛ تعریف و روش». فلسفۀ اقتصاد اسلامی. تدوین سید حسین میرمعزی. صص 241ـ207. مجلسي؛ محمد باقر، 1403ق. بحارالانوار، بيروت: دار احياء التراث العربي. مصری، رفیق یونس. 2001. بحوث فی الاقتصاد الاسلامی. دمشق: دارالمکتبی. میرمعزی، سید حسین. 1390. نظام اقتصادی اسلام؛ مبانی، اهداف، اصول راهبردی و اخلاق. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. ـــــــــــــــــــــ. 1394الف. «تعریف و روش کشف مذهب اقتصادی اسلام». اقتصاد اسلامی. شمارۀ 57. صص 30ـ5. ـــــــــــــــــــــ‌‌. 1394ب. «فقه اقتصادی و اقتصاد اسلامی». اقتصاد اسلامی. شمارۀ 59. صص 32ـ5. Abu-Rabi, I. 1994. Islamic Resurgence: Challenges, Directions and Future Perspectives: A Round Table Discussion with Prof. Khurshid Ahmad. Tampa: The world and Islam Institute. Anjum, M. 1996. "Eternal Challange of Islamic Economics to Capitalism and Comunism". Humanomics. vol. 12. no.1. pp 53-90. Attia, G. 2007. Towards Realization of the Higher Intents of Islamic Law. (N. Roberts, Trans.) London: IIIT. Backhouse, Roger E, and Steven G Medema. 2009. «Retrospectives On the Definition of Economics». Journal of Economic Perspectives. vol. 23. no.1. pp 221–233. Boadway, R., & Neil, B. 1993. Welfare Economics. Blackwell. Chapra, M. 2000. The Future of Economics; An Islamic Perspective. Leicester, UK: The Islamic Foundation. Chapra, M. 2006. Ibn Khaldun's Theory of Development: Does it Help Explain the Low Performance of the Present-Day Muslim World. Unpublished paper. pp 1-48. Colander, D. 2001. The Lost Art of Economics: Essays on Economics and the Economic Profession. Edward Elgar Pub. Furqani, H. 2015. "Definition of Islamic Economics as a Discipline: Challenges in the Clarification and Classification". 10th international Conference on Islamic Economics and Finance. Ghanim, H. 1991. AL-Iqtited Al-Islemi wa Mushkilah Al-Iqtitediyyah. Al-Manierah: Dar al-Wafa. Haneef, M. 1997. "Islam, The Islamic Worldvies, and Islamic Economics". IIUM Journal of Economics and Management. vol. 5. no. 1. pp 39-65. Hasan, Z. 1998. "Islamization of knowledge in Economics: Issues and Agenda". IIUM Journal of Economics and Management. vol. 6. no. 2. pp 1-40. Hasanuzzaman, S. 1984. "Difinition of Islamic Economics". Journal of Research in Islamic Economics. vol. 1. no. 2. pp 49-50. Hitti, P. 1958. "History of the Arabs". London: Macmillan. Hodgson, M. 1977. "The Venture of Islam: Conscience and History". World Civilization, Vol. 1, Chicago, University of Chicago Press. Iqbal, Z., & Lewis, M. 2009. An Islamic Perspective on Government. UK: Edward Elgar. khan, M. 1984. Islamic Economics: Nature and Need.Journal of Research in Islamic Economics. 1(2). pp. 55-61. Kahf, M. 2003. "Islamic Economics: Notes on Definition and Methodology". Review of Islamic Economics. no. 13. pp 23-47. Kaufmann, D., Kraay, A., & Zoido-Loba, P. 1999. "Governance Matters". Washington: World Bank, Policy Research Working Paper No. 2196. Keynes, J. (1891 [1955]). The Scope and Method of Political Economy". 4th ed. New York: Kelley and Millman. Khan, M. 1984. "Islamic Economics: Nature and Need". Journal of Research in Islamic Economics. vol. 1. no. 2. pp 55-61. Kramer, J., & et al. (eds.). 1993. "Othmanli". In The Encyclopedia of Islam. Vol. 8. pp 190-231. Lewis, B. 1960. "Abbasids". In: The Encyclopedia of Islam. Vol. 1. pp 15-26. Lewis, B. 1995. The Middle East: 200 Years of History from the Rise of Christianity to Presnt Day. Weidnfell and Nicholson: London. Mannan, M. 1984. "The Making of Islamic Economic Society". Jeddah: Islamic Research and Training Institute. King abdul Aziz University. Mannan, M. 1986. Islamic Economics: Theory and Practice. Cambridge: Hodder and Stoughton. Masry, R. 1999. Buhuts Fiqaleqtisad Alislami. Syria: Dar-al Maktabi. Mauro, P. 1995. "Corruption and Growth". Quarterly Journal of Economics. Vol. 110. No. 3. pp 681-712. ــــــــــــ. 2004. "The Persistence of Corruption and Slow Economic Growth". IMF Staff Papers. Vol. 51. No. 1. pp 1-18. Metwally, M. 1993. Essays on Islamic Economics. Jeddah: IRTI, IDB. Naqavi, S. 1994. Islam, Economics and Society. London: Kegan Paul International. Saunders, J. 1966. The Muslim World on the Eve of Europe’s Expansion. Prentice Hall: Englewood Cliffs. Schatzmiller, Maya. 1994. Labour in the Medival Islamic World. Brill,Leiden. Siddiqi, M. 2005. Teaching Islamic Economics. Jeddah, Saudi Arabia: Scientific Publishing Centre King Abdulaziz University. Sidgwick, Henry. 1988. «Economic Science and Economics». The New Palgrave. A Dictionaryof Economics. vol. 2. p. 58. Taskhiri, M. 1996. "Islamic Economy: Its Ideological and Legal Foundations". Message of Thaqalayn. vol. 2. no. 3 & 4. pp 117-132. Tavakoli, Mohammad Javad. 2018. "Spirituality and Economics". The position of Spirituality in the Islamic Model of Economic education and training of youth". Dialogue #7 between Mennonite Theologians from North America and Muslim Theologians from Iran, Religion and yoth: Chalanges and solutions, Winnipeg, Canada. Yousri, A. 2002. "The Scientific Approch to Islamic Economics: Philosophy, Theoritical Construction and Applicability". In H. Ahmed ,Ed.), Theoretical Foundations of Islamic Economics. pp 20-60, Jeddah: IRTI-IDB.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات بنیادین علوم انسانی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق