دوره 6، شماره 3 - ( 9-1399 )
جلد 6 شماره 3 صفحات 96-77 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mohajernia M. The Effect of the Absence of Imam Asr (May God Hasten Her Fate) in State-Building. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی 2020; 6 (3) :77-96
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-234-fa.html
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-234-fa.html
مهاجرنیا محسن. نقش غیبت امام عصر (عجل‌الله تعالی فرجه) در دولت‌سازی. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1399; 6 (3) :77-96
چکیده: (1056 مشاهده)
اگرچه واژۀ دانش اصطلاح عامی است، دوگانۀ نص و دانش بیانگر آن است که نص از منبع وحی و عصمت تولید شده است و دانش در سامانۀ عقلی و بشری تکوّن یافته است. با غیبت امام عصر (عجل‌اللّه تعالی فرجه) و انقطاع چشمۀ جاری نصوص، به دلایل و ضرورت‌های استمرار زندگی و بقای رسالت و دین و مکتب اهل‌بیت (علیهم‌السلام)، جامعۀ اسلامی نیازمند تولید دانش‌هایی شد تا براساس آن حیات سیاسی خویش را مدیریت کند. زمینه‌های اعتقادی و باورهای دینی اهالی اندیشه را به سمت بازسازی ارشادات دینی درخصوص سبک زندگی و الگوی رفتاری جدید رهنمون کرد، اما بسترهای تاریخی و شرایط سیاسی عینی مسیر ناهمواری را فراروی آن‌ها قرار داد. تزاحم الگوی مطلوب آن‌ها با الگوی نامطلوب مخالفان، مباحث و منازعات فراوانی را به‌وجود آورد و به تبع آن تبدیل به هنجارهای رایج و ایدئولوژیک در جامعه شد. در چنین شرایط پیچیده‌ای، متفکران می‌بایست با تصرف در آن‌ها و بازسازی الگوی مطلوب خویش سبک زندگی سیاسی را در قالب نظام مطلوب عصر غیبت بازسازی می‌کردند. تلاش موفقیت‌آمیز آن‌ها زمانی به ثمر نشست که توانستند با بازشناسی و بازخوانی نصوص غیبت و اجتهاد در منابع، دو دانش جدید با عنوان «نص‌شناسی» و «فقه سیاسی» را تولید کنند و براساس آن‌ها الگوی «دولت نیابت» و «ولایت فقیه» را استنباط کنند و با ضرورت زمانه تطبیق دهند. اندیشه‌ورزی آن‌ها در چنین شرایطی سبب شد تا در دو حوزۀ «باورها» و «عقلانیت» هم دو دانش «کلام سیاسی» و «فلسفۀ سیاسی» تکوّن یابند و در سایۀ عنصر غیبت به کمک نصوص و فقه سیاسی بشتابند و با تمرکز بر ولایت فقیه، مکتب اهل‌بیت (علیهم‌السلام) را از میان چالش‌های دشوار و آزمون‌های سخت عبور دهند.
واژه‌های کلیدی: دانش سیاسی، فلسفۀ سیاسی، فقه سیاسی، کلام سیاسی، غیبت امام عصر (عجل‌اللّه تعالی فرجه).
فهرست منابع
1. ابن ادریس. 1390. کتاب السرائر. جلد 3. قم: انتشارات اسلامی، وابسته به جامعۀ مدرسین.
امام خمینی، سید روح‌الله. 1375. ولایت فقیه. تهران: امیركبیر.
ـــــــــــــــــــــــــ. 1376. كتاب البیع. جلد 2. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام.
الخوئی، ابوالقاسم،1385، الموسوعه الامام الخوئی، قم: موسسه احیاء آثار الامام الخوئی.
جوادی آملی. عبدالله. 1395. ولایت فقیه ولایت عدالت و فقاهت. قم: مرکز نشر اسراء.
حلی، حسن‌بن یوسف. 1412. تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسۀ آل البیت لاحیاء التراث.
ــــــــــــــــــــــــ. 1413. مختلف الشیعه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
ربانی گلپایگانی، علی. بی‌تا. خلافت و امامت در کلام اسلامی. قم: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود.
شهید ثانی. 1413. مسالک الافهام. جلد 1. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
شیخ انصارى، مرتضی‌بن محمد امین. 1375. المكاسب المحرمه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
شیخ مفید، محمدبن نعمان. 1371ق. تصحیح الاعتقادات. تبریز: بینا.
ــــــــــــــــــــــــــــ. 1413. المقنعه. قم: كنگرۀ جهانی هزاره شیخ مفید.
ــــــــــــــــــــــــــــ. 1414الف. الافصاح فى الامامة، سلسله مولفات المفید. جلد 8. بیروت: دارالمفید. الطبعة الثانیه.
ــــــــــــــــــــــــــــ. 1414ب. اوائل المقالات، سلسله مولفات المفید. جلد 7. بیروت: دارالمفید. الطبعة الثانیه.
ــــــــــــــــــــــــــــ. 1414ج. النكت الاعتقادیه، سلسله مولفات المفید. جلد 10. بیروت: دارالمفید.
صافی گلپایگانی، لطف‌الله. 1415 ق. ضرورة وجود الحکومه او ولایه القهاء فی عصر الغیبه. قم: بینا.
طوسى، ابوجعفر محمدبن حسن. 1417. الغیبة. قم: مؤسسة المعارف الاسلامیه. الطبعة الثانیه.
علم الهدى، سید مرتضى. 1412. «المقنع فى الغیبة». تحقیق السید محمد على الحكیم. تراثنا. السنة السابعة. ش 27. ربیع الاخر.
ـــــــــــــــــــــــــ. 1383. امامت و غیبت (المقنع فی الغیبه). قم: انتشارات مسجد جمکران.
فارابى، ابونصر. 1348. احصاءالعلوم. ترجمۀ حسین خدیو جم. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ـــــــــــــــ. 1964م. السیاسة المدنیة. تحقیق و تعلیق دكتر فوزى مترى نجار. بیروت: مطبعة الكاثولیكیه.
ـــــــــــــــ. 1967م. الملّة. تحقیق دكتر محسن مهدى. بیروت: دارالمشرق.
ـــــــــــــــ. 1971م. فصول منتزعة. تحقیق دكتر فوزى مترى نجار. بیروت: دارالمشرق.
ـــــــــــــــ. 1990م. الحروف. تحقیق دكتر محسن مهدى. بیروت: انتشارات دارالمشرق.
ـــــــــــــــ. 1991م. آراء اهل المدینة الفاضلة. تحقیق از البیر نصرى نادر. بیروت: دارالمشرق.
ـــــــــــــــ. 1403ق. تحصیل السعادة. تحقیق دكتر جعفر آل یاسین. بیروت: دارالاندلس.
کاشف الغطاء، محمد حسین. بی‌تا. الفردوس الاعلی. تعلیق محمد علی قاضی طباطبائی. تبریز: دار أنوار الهدی.
محقق حلی، نجم‌الدین جعفربن الحسن. 1409. شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. تهران: نشر استقلال.
محقق کرکی. 1408. جامع المقاصد. جلد 2. قم: مؤسسۀ آل البیت (ع). چاپ اول.
ــــــــــــ. 1409. رسائل الكركی. تحقیق الشیخ محمد الحسون با إشراف السید محمود المرعشی. قم: مكتبة آیة الله العظمى المرعشی النجفی.
ــــــــــــ. بی‌تا. نفحات اللاهوت فی لعن الجبت و الطاغوت. تقدیم: محمد هادی امینی. تهران: مکتبه نینوی الحدیثه.
مطهرى، مرتضى. 1365. آشنایى با علوم اسلامى، بخش کلام. قم: انتشارات اسلامى.
مهاجرنیا، محسن. 1377. «فقه و رهبری در اندیشۀ سیاسی فارابی». قم: فصلنامۀ علوم سیاسی، وابسته به دانشگاه باقرالعلوم (ع). شمارۀ 1.
ــــــــــــــــــ.1397. «تلاقی سه دانش سیاسی اسلامی و تحول نظریۀ ولایت فقیه». فصلنامۀ علوم سیاسی، وابسته به دانشگاه باقرالعلوم (ع). تابستان. شمارۀ 82.
ــــــــــــــــــ. 1380الف. اندیشۀ سیاسی فارابی. قم : بوستان کتاب.
ــــــــــــــــــ. 1380ب. دولت در اندیشۀ سیاسی فارابی. تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشۀ معاصر.
ــــــــــــــــــ. 1388، اندیشه سیاسی متفکران مسلمان 3 جلد ، تهران : پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
منتظری، حسینعلی. 1374. البدر الزاهر (تقریرات درس آیت‌الله بروجردی). قم: مکتب آیه الله العظمی المنتظری
نجفی، محمد حسن. 1981م. جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام. تحقیق عباس قوچانی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
نراقی، احمد، 1415ق، مستند الشیعه ، قم : مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
