یکی از مسائل بنیادی شکلگیری علوم انسانی اسلامی حل مسائل روششناختی آن است. تحقیق حاضر با هدف کمک به حرکت علمی شکلگرفته در راستای اسلامیسازی علوم انسانی بهدنبال امکانسنجی، روش و شرایط استنباط گزارههای توصیفی و هنجاری علوم انسانی از احکام تشریعی است. نتایج تحقیق که به روش تحلیلی-توصیفی انجام شده است، نشان میدهد امکان استنباط گزارههای توصیفی و هنجاری علوم انسانی از احکام تشریعی وجود دارد و اگر پژوهشگر به اجتهاد مصطلح حوزوی مسلط بوده و در یکی از رشتههای علوم انسانی تخصص داشته باشد، میتواند با حفظ اصول و مبانی روش فقه جواهری گزارههای توصیفی و هنجاری علوم انسانی را از احکام تشریعی استنباط کند. اساس این استنباط مبتنی بر حدس است و با تجمیع قرائن و ترک مظنون درجۀ اطمینان به مفاد حدس ارتقا مییابد. در پایان نیز چند نمونه از گزارههای استنباطشده با روش مزبور ارائه شده است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى انتشار الکترونیک: 1401/11/10
فهرست منابع
1. ابراهیمی، حسین؛ جهانی مقدم، محمدکریم 1379. «بررسی اثر ماه رمضان بر مراجعین صرعی». خلاصه مقالات همایش تحقیقات علوم پزشکی در اسلام. سوم تا پنجم آبان. کرمان.
احسائی، محمد بن علی. 1405 ق. عوالی اللئالی العزیزیة. جلد 1. قم: دار سیدالشهدا للنشر.
آخوند خراسانی، ملا محمدکاظم. 1409 ق. کفایة الأصول. تهران: مؤسسۀ آلالبیت.
بدری، تحسین. 1428 ق. معجم مفردات أصول الفقه المقارن. چاپ اول. تهران: المشرق للثقافه و النشر.
بلاگ، مارک. 1380. روششناسی علم اقتصاد. ترجمۀ غلامرضا آزاد (ارمکی). چاپ اول. تهران: نشر نی.
بهمن پوری، عبداله؛ نظری، نجمه. 1397. «تحلیل فقهی پزشکی علل حرمت شرب خمر». فقه پزشکی. دورۀ دهم. شمارۀ 34 و 35. صص 63-47.
جوادی، محسن. ۱۳۷۵. مسئلۀ باید و هست (بحثی در رابطه با ارزش و واقع). قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
خسروپناه، عبدالحسین. 1394. «علوم انسانی، چیستی ساحتها و فرایندهای تحول در آن». تحقیقات بنیادین علوم انسانی. سال اول. شمارۀ 1. صص 33-7.
خطیبی، مهدی. 1396. «روششناسی استنباط حکم شرعی». عیار پژوهش در علوم انسانی. شمارۀ 1 (پیاپی 15). صص 22-5.
خطیبی، مهدی. 1399. «واژهشناسی تعبد در ابواب معاملات». معرفت. سال بیستونهم. شمارۀ 272. صص 48-35.
خمینی، روحالله. 1422 ق. استفتائات. جلد 2. چاپ پنجم. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
__________. بیتا، الف. تحریر الوسیلة. چاپ اول. قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم.
__________. بیتا، ب. کتاب البیع. چاپ اول. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
خویی، ابوالقاسم. 1418 ق. التنقیح فی شرح العروة الوثقی (الاجتهاد و التقلید). چاپ اول. قم: بینا.
دادگر، یدالله. 1384. درآمدی بر روششناسی علم اقتصاد. چاپ اول. تهران نشر نی.
رازی، قطبالدین. 1384. تحریر القواعد المنطقیة فی شرح الرسالة الشمسیة. چاپ دوم. قم: انتشارات بیدار.
راوندی، قطبالدین. 1407 ق. الدعوات. قم: انتشارات مدرسۀ امام مهدی (عج).
رحمانی، تیمور. 1391. اقتصاد کلان. جلد 2. چاپ نوزدهم. تهران: انتشارات برادران.
شبیری زنجانی، سید موسی. 1419 ق. کتاب نکاح. چاپ اول. قم: مؤسسۀ پژوهشی رأیپرداز.
صدر، سید محمدباقر. 1421 ق، الف. الاسلام یقود الحیاۀ (موسوعة الشهید الصدر ج 5). چاپ اول. قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصصیة للشهید الصدر.
_____________. 1421 ق، ب. المدرسة القرآنیة (موسوعة الشهید الصدر ج 19). چاپ اول. قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصصیۀ للشهید الصدر.
_____________. 1424 ق. اقتصادنا (موسوعة الشهید الصدر ج 3). چاپ اول. قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصصیۀ للشهید الصدر.
_____________. 1996. بحوث فی علم الأصول. تقریر السید محمود الهاشمی. جلد 3. چاپ سوم. قم: مؤسسۀ دائرة معارف الفقه الاسلامی.
صدر، فخرالدین؛ افشار، محمد؛ سربلوکی، شکوه. 1380. «تأثیر روزهداری بر قند، لیپید، وزن و فشارخون بیماران دیابتی تیپ 2». غدد درونریز و متابولیسم ایران. دورۀ سوم. صص 18-18.
صدرالمتألهین شیرازی، محمد. 1362. شرح اللمعات المشرقیة فی الفنون المنطقیة (منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیة فی الفنون المنطقیة). تهران: آگاه.
صدوق، محمد بن علی. 1413 ق. من لا یحضره الفقیه. جلد 3. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طباطبائی، سید محمدحسین. 1417 ق. المیزان فی تفسیر القرآن. جلد 1. چاپ پنجم. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طوسی، محمد بن حسن. 1387 ق. المبسوط فی فقه الإمامیه. جلد 2. چاپ سوم. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
غفوری، خالد. ۱۴۲۱ ق. «فقه النظریة لدی الشهید الصدر». فقه أهل البیت. دورۀ بیستم. صص 204-123.
خدادادی، غلامحسین. بیتا. احکام پزشکان و بیماران. مطابق با فتوای مرجع عالیقدر فاضل لنکرانی. نرمافزار جامع فقه اهل بیت 2.
فاضل لنکرانی، محمد. بیتا. جامع المسائل. چاپ یازدهم، قم، انتشارات امیر قلم.
تسخیری. محمدعلی . ۱۳۸۲. «شیوهٔ شهید صدر در شناخت مکتب اقتصادی اسلام و پاسخ به منتقدان». اقتصاد اسلامی. دورۀ سوم. شمارۀ 10. صص 22-9.
مصباح یزدی، محمدتقی. 1387. «رابطۀ ایدئولوژی و فرهنگ اسلامی با علوم انسانی». مجموعه مقالات وحدت حوزه و دانشگاه و بومی و اسلامیکردن علوم انسانی. چاپ اول. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
________________. 1373. ترجمه و شرح برهان شفاء. تهران: امیرکبیر.
مظفر، محمدرضا. 1375. أصول الفقه. جلد 1. چاپ پنجم. قم: انتشارات اسماعیلیان.
مغربی، ابوحنیفه، نعمان بن محمد تمیمی. 1385 ق. دعائم الاسلام. جلد 1. چاپ دوم. قم: مؤسسۀ آل البیت (علیهم السلام).
مکارم شیرازی، ناصر. 1374. تفسیر نمونه. جلد 2. چاپ اول. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مکلاپ، فریتز. ۱۳۸۱. «اقتصاد اثباتی و دستوری». نامۀ مفید. ترجمۀ یدالله دادگر و محمدنقی نظرپور. شمارۀ ۳۱. صص 184-151.
قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن. 1413 ق. جامع الشتات فی أجوبة السؤالات. چاپ اول. تهران: مؤسسۀ کیهان.
نجفی، محمدحسن. بیتا. جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. جلد 3 چاپ هفتم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نجفی، عباس بن علی. بیتا. المعاملات المصرفیه. نرمافزار جامع فقه اهلالبیت ۲. بیجا: مؤسسۀ کاشفالغطا.
یوسفی، احمدعلی. ۱۳۸۴. «تفسیر نظریۀ شهید صدر در باب کشف مذهب اقتصادی مطابق با مبانی فقه شیعه». فقه و حقوق. دورۀ دوم. شمارۀ ۵. صص 106-87.
____________. 1379. ماهیت و ساختار اقتصاد اسلامی (مصاحبه). چاپ اول. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.