بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش شوری و خشکی بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه شلغم علوفه‌ای (Brassica rapa L.)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری

2 کارشناس ارشد

3 دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشکده علوم زراعی و دامی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، تخصص: اکولوژی گیاهان زراعی

چکیده

شوری و خشکی، به عنوان تنش های غیرزنده بسیاری از ناملایمات را برای بذرها در دوره جوانه‌زنی ایجاد کرده و بر رشد و نمو گیاه تأثیر می‌گذارند. این پژوهش به منظور ارزیابی تحمل به تنش شوری و خشکی شلغم علوفه‌ای در مرحله جوانه‌زنی و رشد گیاهچه در سال 1389 در آزمایشگاه بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران-کرج در قالب طرح کاملاً تصادفی و در 3 تکرار انجام شد. در این بررسی القای تنش شرایط شوری و خشکی در محیط آزمایشگاه با استفاده از محلول‌های کلرور سدیم و پلی اتیلن گلیکول و از طریق ایجاد پتانسیل‏های اسمزی صفر (شاهد)، 3-، 6-، 9- و 12- بار صورت گرفت. صفات مورد اندازه‌گیری عبارت بودند از درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن خشک گیاهچه، متوسط زمان جوانه‌زنی، ضریب سرعت جوانه‌زنی و بنیه گیاهچه. نتایج این تحقیق نشان داد اثرات تنش شوری و خشکی بر تمام صفات مطالعه شده بذر شلغم معنی‌دار بود. با افزایش شدت تنش شوری و خشکی از درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرهای شلغم به صورت خطی کاسته شد. با افزایش شدت تنش خشکی از پتانسیل صفر به 3- بار طول ریشه‌چه، ساقه‌چه و گیاهچه و وزن خشک گیاهچه به طور معنی‌داری افزایش یافتند و در این سطح تنش تا حدودی رشد آنها تحریک شد ولی زمانی که شدت تنش افزایش بیشتری پیدا کرد، هر سه صفت به صورت خطی کاهش یافتند. این در حالی بود که در شرایط تنش شوری با افزایش شدت تنش رشد اندام‌های گیاهچه به طور خطی کاهش یافتند. در سطح تنش شوری و خشکی شدید (12- بار) عملا هیچ ریشه‌چه و ساقه‌چه‌ای تشکیل نشد. نتایج تحقیق نشان داد شلغم علوفه‌ای در مرحله جوانه‌زنی و رشد گیاهچه حساس به تنش شوری و خشکی بوده و حساسیت آن به تنش شوری تا حدودی بیشتر از خشکی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Different Levels of Salinity and Drought Stress on Seed Germination Characteristics and Seedling Growth of Forage Turnip (Brassica rapa L.)

نویسندگان [English]

  • reza keshavarz afshar 1
  • masood keykhah 2
  • Mohammad Reza Chaeichi 3
  • mahya ansari 1
1
2
3
چکیده [English]

Salinity and drought stress are among the common environmental factors which adversely affect germination and growth of plants. This experiment was conducted to evaluate the effects of salinity and drought stress on turnip seed germination and early growth in seed lab of College of Agriculture, University of Tehran, during 2010. The experimental design was a complete randomized block with three replications. The salinity and drought treatments were applied by sodium chloride and PEG, respectively, to create five levels of osmotic potentials of control (zero), -3, -6, -9 and -12 bars. The measured properties were germination percentage, radical, shoot and seedling length, seedling dry weight, mean time to germination, germination rate and seedling vigor. The results indicated that both salinity and drought stress, adversely affected all the measured parameters in turnip. As the severity of salinity and drought stress increased, the percentage and rate of germination followed a linear decreasing trend. However, in terms of drought stress by increasing the osmotic potential to -3 bar, the length of radical, shoot and seedling as well as seedling dry weight significantly increased compared to control while in stress levels over than -3 bars all these properties followed a decreasing trend. As the severity of salinity stress increased, the growth of seedling followed a linear decreasing trend. In the most severe stress level (-12 bars), for both salinity and drought stress, no radical or shoot were formed. The results of this experiment indicated that turnip is a sensitive crop to salinity and drought stresses at early stages of growth. It was also concluded that the salinity stress is more effective on turnip germination and development compared to drought stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Forage turnip
  • germination
  • osmotic potential
  • Salinity and drought stress.