مقایسه‌ همدلی و نظریه‌ی ذهن در افراد سالمند عضو مؤسسات خیریه و عادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری گروه روان شناسی بالینی, واحد تبریز, دانشگاه آزاد اسلامی, تبریز, ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر مقایسه همدلی و نظریه ذهن در سالمندان عضو مؤسسات خیریه و عادی بود. روش: طرح تحقیق مطالعه حاضر از نوع علّی مقایسه‌ای بود. در این پژوهش تعداد 120 نفر از سالمندان عضو موسسات خیریه و 120 نفر از سالمندان عادی به شیوه‌ی‌ نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند.
مواد و روش‌ها: برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های واکنشهای ‌بین فردی و ذهن خوانی از طریق تصویر چشم استفاده شد و در انتها برای تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل واریانس چند متغیره استفاده شد.
یافته ها: نتایج حاصل از روش تحلیل واریانس چندمتغیره‌ نشان داد که بین سالمندان عضو مؤسسات خیریه و سالمندان عادی از نظر همدلی و نظریه ذهن تفاوت معنی‌دار وجود دارد، بدین معنی که سالمندان خیر نسبت به سالمندان عادی از همدلی و نظریه ذهن بالایی برخوردارند.
نتیجه گیری: رفتار نوع‌دوستانه به عنوان رفتارهایی تعریف می‌شود که پاسخ مثبتی برای نیازها و رفاه دیگران با هدف کمک و منفعت رساندن به دیگران به دست می‌دهد. بنابراین همدلی، محرک مهمی در پدیدآیی رفتارهای نوع‌دوستانه به حساب ‌می‌آید. از سویی توانایی درک حالات ذهنی خود، دیگران، ارتباط بین خود و دیگران بخشی از شناخت اجتماعی است که موجب تسهیل و یا فهم تعاملات اجتماعی گردیده و زمینه را برای رفتارهای نوع دوستانه مهیا می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison study of empathy and theory of mind of life of elderly with charities and non member

نویسنده [English]

  • elnaz taghizade jeddikar
Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

The present study aimed to compare empathy and Theory of Mind between elders who are memberships of altruistic organizations and normal ones. This study was conducted with a comparative method. Therefore, 240 subjects were selected. (two groups; 120 people in each group). They were selected using random and convenience sampling method. They completed Interpersonal Reactivity Index, Theory of mind, Islamic lifestyle (ILST), and Quality of Life (SF-36). Data were analyzed using Multivariate Analysis of Variance (MANOVA). Results showed that there were significant differences between both groups in terms of empathy and Theory of Mind, and elders who are memberships of altruistic organizations have high levels of empathy, Theory of Mind, Islamic life style, and quality of life than normal ones. Altruism is defined as behaviors that provide positive response based on others' needs and welfare, with the aim of helping others. Accordingly, empathy is regarded as an important factor in the development of altruistic behaviors. On the other hand, ability to understsand and perceive mental states of oneself,others relationship between the person and the others is a part of socialcognition results in the facilitation or understanding social interactions and altruistic behaviors. Also, Islamic life style is a social behavior and the concept of spiritusality involves loving others, empathy, and intimacy and altruistic behaviors. Furthermore, quality of life involves essential needs, satisfaying life, social coherence, altruistim and sacrifying.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Empathy
  • Theory of Mind
  • Aging
  • Altruistim
احمدی، سیروس (1388)، بررسی نوع‌دوستی در روابط روزمرة اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره دهم، شماره دوم، تابستان. صفحه 108-87.
اسحاقی، سیدرضا. شاه ثنایی، آرمیندخت و ملت اردکانی، مریم (1390)، وضعیت فعالیت بدنی سالمندان شهراصفهان، مجله دانشکده پزشکی اصفهان، دوره بیست و نهم، شماره صدو چهل و هفتم،    تابستان. صفحه 946-939.
امین یزدی، امیر(1386). شناخت اجتماعی و زبان. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد(علمی-پژوهشی)، دوره چهلم، شماره چهارم، زمستان. صفحه 134-115.
بشارت، محمدعلی. خدابخش، محمدرضا. فراهانی، حجت الله و رضازاده، سیدمحمدرضا (1390)، نقش واسطه‌ی خودشیفتگی در رابطه بین همدلی و کیفیت روابط بین شخصی، فصلنامه‌ی روان‌شناسی کاربردی، سال پنجم، دوره هفدهم، شماره اول، صفحه 23-7. 
جوکار، بهرام. سامانی، سیامک و فولاد چنگ، محبوبه (1379)، دیدگاه‌گیری در کودکان پیش دیستانی: بررسی مقایسه‌ای درون فردی و بین فردی، مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، سال پنجم، شماره دوم، 160- 137.
خانجانی، زینب و هداوند خانی، فاطمه (1388)، نظریه‌ی ذهن: تحول و رویکردها، فصلنامه‌ی علمی پژوهشی روان‌شناسی دانشگاه تبریز، شماره شانزدهم، 119- 89.
خانجانی، زینب. شریعتی، مریم و یادگار، امین (1393)، مقایسه تحول همدلی در کودکان دارای اختلالات درونی‌سازی 5 تا 11 سال، نشریه علمی- پژوهشی آموزش و ارزشیابی، سال هفتم، شماره بیست و هفتم، صفحه 50-39.
خدابخش، محمدرضا و منصوری، پروین(1390)، همدلی و بازبین نقش آن در بهبوود نقش پزشک- بیمار، اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره چهارم، شماره سوم. صفحه 46- 38.
خواجه مرجان تبریزی، نیر. یوسفی طبائی، سید محمد و بافنده، حسن (1392)، تعیین سطوح نظریه ذهن و         رابطه آن با ویژگی‌های دموگرافیک دانش‌آموزان پنجم ابتدایی مدارس شهر تبریز در سال تحصیلی91-92،   زن و مطالعات خانواده، دوره ششم، شماره بیست و یکم، پاییز. صفحه 144-131.          
دشت بزرگی، زهرا و صفرزاده، سحر (1393)، مقایسه نوع‌دوستی، حس همدلی و مسئولیت پذیری اجتماعی       بین        مشاوران زن و مرد شهر اهواز، مجله روان‌شناسی اجتماعی، دوه نهم، شماره سی و یکم، تابستان.    صفحه 116-105.
زرشقایی، مسعود. نوری، ابوالقاسم و عریضی، حمیدرضا (1389)، کفایت شاخص‌های روان‌سنجی نسخه‌ی فارسی مقیاس همدلی هیجانی متعادل، مجله‌ی روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، جلد اول، شماره‌ی اول، صفحه 50- 39.
سالک، ملیحه. متانت، سعیده و سوداگر، طاهره (1386)، سلامت سالمندان، فصلنامه بهورز، دوره هجدهم،          شماره چهارم، زمستان، صفحه 77-9.      
شکفته، سعیده. رفیعی نیا، پروین و صباحی، پروین (1393)، مقایسه‌ی نظریه‌ی ذهن و بازشناسی هیجان چهره‌ای در افراد روان‌پزیش گرا، روان‌رنجور گرا و عادی، فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، شماره اول، بهار، 28- 21.
عبدی، محمدرضا. نجاتی، وحید. ذبیح‌زاده، عباس. محسنی، مصطفی و محمدی، روح الله (1391)، مقایسة          توانایی‌های همدلی و ذهن‌خوانی در زوجین متقاضی طلاق و گروه عادی، اندیشه و رفتار، دوره هفتم، شماره بیست و ششم، پاییز. صفحه 81-71.
علی اکبری، مهناز. کاکاجویباری، علی اصغر. امیرآبادی، فاطمه. شقاقی، فرهاد. زارع، نوشین و خالقی، فائزه (1392). بررسی نقش تئوری ذهن و کارکردهای اجرایی در پیش‌بینی همدلی. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، دوره پانزدهم، شماره دوم. صفحه 10-1.
غفاری، غلامرضا. کریمی، علیرضا و نوذری، حمزه (1391)، روند مطالعه کیفیت زندگی در ایران، فصلنامه        مطالعات و تحقیقات اجتماعی، دوره اول، شماره سوم، پاییز. صفحه 134-107.
فرهنگ وصالی، نوید (1390)، روان‌شناسی عامه: نظریه‌ ذهن یا شبیه سازی، پژوهش‌های فلسفی، شماره نوزدهم، بهار و تابستان، 155-137.
فقیهی، علی نقی. سبحانی‌نژاد، مهدی و نجفی، حسن (1392)، مبانی پژوهش صله رحم و نقش آن در سبک          زندگی اسلامی، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق، دوره ششم، شماره بیست و دوم،        زمستان. صفحه 82-59.
فیض‌آبادی، زهرا. فرزاد، ولی اله و شهرآرای، مهرناز (1386). بررسی رابطه همدلی با سبکهای هویت و تعهد در دانشجویان رشته‌های فنی  و علوم انسانی. مطالعات روانشناختی، دوره دوم، شماره سوم. صفحه  90-65.
قره‌باغی، فاطمه. وفایی، ماریلا آگیلار. الهیاری، عباسعلی و بهرامی احسان، هادی (1391)، بررسی نقش مستقل و همزمان تعارض والدین و خلق کودک در پیش‌بینی رفتار نوع‌دوستی کودک، فصلنامه مشاوره  و روان‌درمانی خانواده، شماره چهارم، بهار، 511-490.
قمرانی، امیر. البرزی، شهلا و خیر، محمد (1385)، بررسی روایی و اعتبار آزمون نظریه‌ی ذهن در گروهی از دانش آموزان عقب مانده ذهنی و عادی شهر شیراز، مجله‌ی روان‌شناسی، دوره‌ی دهم، شماره‌ی دوم، 199- 181.
لطافتی، رویا و زرینی، عاطفه (1392)، همدلی الگوی رفتاری مؤثر در رابطه‌ی متقابل مدرس و زبان‌آموز، دو ماهنامه‌ی جستارهای زبانی، دوره بیست و دوم، شماره اول، صفحه 229-252.
مشهدی، علی (1382)، نظریه ذهن: رویکرید جدید به روان‌شناسی تحولی، تازه‌های علوم شناختی، شماره سوم، 83- 70.
نجاتی، وحید. ذبیح‌زاده، عباس. نیک فرجام، محمدرضا. نادری، زهره و پورنقد علی، علی (1390)، رابطه‌ی بین ذهن آگاهی و ذهن خوانی از روی تصویر چشم، مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، دوره چهاردهم، شماره اول، 42- 37.
نریمانی، محمد. صادقیه اهری، سعید. اسماعیلی نژاد، علی و سلیمانی، اسماعیل (1392)، مقایسه نوع      دوستی،حس        همدلی و مسئولیت پذیری اجتماعی در افراد داوطلب و غیر داوطلب اهدای خون،    فصلنامه‌ی‌ پژوهشی         خون، دوره دهم، شماره دوم، تابستان. 197-190.
وحدانی‌نیا، مریم سادات. گشتاسبی، آزیتا. منتظری، علی و مفتون، فرزانه (1384)، کیفیت زندگی مرتبط با            سلامتی در سالمندان: مطالعه جمعیتی، پایش، دوره چهارم، شماره دوم. صفحه 120-113.
هراتیان، عباس علی و نوذری، محمود (1390). تأثیر بازیهای رایانه‌ای بر میزان همدلی نوجوانان. روانشناسی و دین، دوره چهارم، شماره چهارم. صفحه 140-121.
Batson, C. D., Duncan, B. D., Ackerman, P., Buckley, T., & Birch, K. (1981). Is empathic emotion a source of altruistic motivation? Journal of Personality and Social Psychology, 40(13), 290-302.
Felavell, J.H., Flavell, E.R., & Green, F.L.(1983). Development of appearance – reality distinction. Cognitive Psychology,15, 95-120.
Gregory, C., Lough, S,. Stone, V,. Erzinclioglu, S,. Martine, L,. Baron-Cohen, S,. & Hodges, J.R. (2002). Theory of mind in patient with frontal variant fronto temporal dementia and alzheimer's diseases: Theorical and practical implication. Brain, 125, 752- 764.
Iverson, E. (…). Helping Others Helps Me: Prosocial Behavior as a Function of Identity   development and self-regulation in emerging adulthood. Prosocial behavior in            emerging adulthood, 1-36.             https://gustavus.edu/psychology/documents/iversonemma.pdf
Meyzari Ali, R., & Dasht Bozorgi,Z.(2016). The Relationship of Altruistic Behavior,         Empathetic Sense, and Social Responsibility with Happiness among University            Students. Research     Papers, 4(1), 51-56.
Premack, D., & Woodruff, G. (1978). "Does the chimpantce have a theory of mind?" Eehavioral Brain Science, 4, 515-526.
Reimers, M., & Oakley, B. (2017 ). Empathy, Theory of Mind, Cognition, Morality, and   Altruism. On Human Nature, http://dx.doi.org/10.1016/B978-0-12-420190-3.00021-1,     Chaptr21, 355-363.
Sze, J. A., Gyurak, A., Goodkind, M. S., & Levenson, R. W. (2012). Greater emotional empathy and prosocial behavior in late life. Emotion, 12, 1129–1140.
Taylor, C., lillis, C., & LeMone, P.(2005). Fundamentals of nursing: The art and science of nursing care. 5 ht ed. Philadelphia: Lippincott , 53-68.
Vossen, G.M., Piotrowski, T., & Valkenburg, M. (2015). Development of Adolescent Measure of Empathy and Sympathy. Personality and individual differences, 74, 66-71.
Waneen, N. (2001). Exercise dose response effects on quality of life and independent living in older adults. Offacil of Amer college of Sport, 233,250-57.