نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

2 استادیار گروه زراعت، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

3 استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی و ارزیابی سودمندی کشت مخلوط رازیانه و شنبلیله در نسبت‌های مختلف کشت مخلوط و تک‌کشتی، آزمایشی با استفاده از روش‌های جایگزینی و افزایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1391 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل کشت مخلوط افزایشی در سه سطح (100 درصد رازیانه + 33، 66 و 100 درصد شنبلیله)، کشت مخلوط جایگزینی در شش سطح (1:1، 1:2، 2:1، 2:2، 1:3 و 3:1)، کشت خالص رازیانه و کشت خالص شنبلیله بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانۀ شنبلیله از کشت خالص و کمترین آن از سری جایگزینی 75 درصد رازیانه + 25 درصد شنبلیله (3:1) حاصل شد. همچنین در رازیانه سری افزایشی 100 درصد رازیانه + 33 درصد شنبلیله و سری جایگزینی 25 درصد رازیانه + 75 درصد شنبلیله (1:3) به­ترتیب از بیشترین و کمترین عملکرد دانه برخوردار بودند. عملکرد اسانس رازیانه در سری افزایشی 100 درصد رازیانه + 33 درصد شنبلیله در مقایسه با کشت خالص بیشتر بود. بالاترین نسبت برابری زمین و مجموع ارزش نسبی از سری افزایشی 100 درصد رازیانه + 33 درصد شنبلیله حاصل شد. همچنین بیشترین شاخص افزایش یا کاهش عملکرد واقعی (AYL) و سودمندی کشت مخلوط (IA) به‌ترتیب از سری جایگزینی 25 درصد رازیانه + 75 درصد شنبلیله (1:3) به­دست آمد. محاسبۀ شاخص غالبیت (چیرگی) (A) نشان داد که در اکثر نسبت­های کشت رازیانه غالب و شنبلیله مغلوب بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Yield, Essential oil and productivity Indices in Fennel and Fenugreek Intercropping

نویسندگان [English]

  • sakineh sadri 1
  • Majid Poor Yousef 2
  • Ali Soleimani 3

1 zanjan university

2

3

چکیده [English]

In order to study of use advantage in the intercropping system fennel (Foeniculum vulgare Mill) and fenugreek (Trigonella foenum-graecum L) in different ratios of intercropping and sole cropping, an experiment with use replacement and additive intercropping based on randomized complete block design with three replications was conducted at the Research Station of Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Iran, during growing season 2012. Treatments included additive intercropping in three levels (100 percent fennel + 33, 66 and 100 percent fenugreek), replacement intercropping in six levels (1:1, 1:2, 2:1, 2:2, 1:3, 3:1), Sole fennel and Sole fenugreek. Results showed that the highest grain yield of Fenugreek was obtained in pure stand of Fenugreek and the lowest of mentioned trait was obtained in the 75 percent fennel + 25 percent fenugreek (3:1) replacement series. Also the highest and the lowest fennel grain yield were obtained in 100 percent fennel + 33 percent fenugreek additive series and 25 percent fennel + 75 percent fenugreek (1:3) replacement series respectively. yield of essential oil at 100 percent fennel + 33 percent fenugreek additive series were higher compared with sole cropping. The highest Land Equivalent and Relative Value Total obtained from 100 percent fennel + 33 percent fenugreek additive series. The highest Actual Yield Loos or gain (AYL) and intercropping advantage (IA) obtained from 25 percent fennel + 75 percent fenugreek (1:3) replacement series. Aggressively index revealed that in most sowing ratios fennel was dominant and fenugreek was defeated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Essential oil
  • Intercropping advantage
  • Land equivalent ratio
  • Relative Value Total
  • Sole Cropping
  • sowing ratio
1 . احمدی ا، دباغ محمدی نسب ع، زهتاب سلماسی س، امینی ر و جان­محمدی ح (1389) ارزیابی عملکرد و شاخص­های سودمندی در کشت مخلوط جو و ماشک گل­خوشه­ای. دانش کشاورزی و تولید پایدار. 2/20(4): 78-87.
2 . امیدبیگی ر (1388) تولید و فرآوری گیاهان دارویی. انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد. 438 ص.
3 . جمشیدی خ (1387) بررسی برخی صفات اکوفیزیولوژیک ذرت و لوبیا چشم بلبلی در کشت مخلوط. دانشکدۀ کشاورزی. دانشگاه تهران. تهران. رسالۀ دکتری.
4 . جمشیدی خ، مظاهری د، مجنون حسینی ن، رحیمیان ح و پیغمبری ع (1387) ارزیابی عملکرد در کشت مخلوط ذرت (Zea mays) و لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata). پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی. (80): 110-118.
5 . جوادی ه، راستگو م، جمشیدی خ و عظیمی­مقدم م ر (1391) استفاده از گیاه پوششی شبدر برسیم (Trifolium alexandrinum) در کنترل علف­های هرز لوبیا (Phaseolus vulgaris). بیستمین کنگرۀ گیاهپزشکی ایران. 4-7 شهریور.
6 . جوانشیر ع، دباغ محمدی نسب ع، حمیدی ا و قلی­پور م (1379) اکولوژی کشت مخلوط (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
7 . صدیقی دهکردی ف، همت­زاده ا و نظرپور م (1390) بررسی مزیت کشت مخلوط رازیانه و زنیان در سطوح مختلف تاریخ کاشت و فاصلۀ بین ردیف­های کاشت. هفتمین کنگرۀ علوم باغبانی ایران، دانشگاه صنعتی اصفهان، 14-17 شهریورماه: 3.
8 . ظریف­پور ن، ناصری­پور یزدی م ت و نصیری محلاتی م (1389) اثر ترکیب­های مختلف کشت مخلوط زیره سبز (Cuminum cyminum)  و نخود زراعی (Cicer arietinum) بر جذب نیتروژن و خصوصیات کمی و کیفی دانۀ زیرۀ سبز. همایش ملی ایده­های نو در کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، اصفهان. 27-28 بهمن‌ماه.
9 . مظاهری د (1373) زراعت مخلوط. انتشارات دانشگاه تهران. 262 ص.
10 . مظاهری د (1373) کشت مخلوط به‌عنوان یک راه افزایشی و پایداری محصول. مجموعه مقالات کلیدی سومین کنگرۀ علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه تبریز. 12-17 شهریور.
11 . میرهاشمی س م کوچکی ع پارسا م و نصیری محلاتی م (1388) بررسی مزیت کشت مخلوط زنیان و شنبلیله در سطوح مختلف کود دامی و آرایش کاشت. پژوهش­های زراعی ایران. 7(1): 259–269.
12 . Aasim M, Umer EM and Karim A (2008) Yield and Competition Indices of Intercropping Cotton (Gossypium hirsutum L.) Using Different Planting Patterns. Tarim Bilimleri Dergisi. 14(4): 326-333.
13 . Abdel-Kader M, El-Shamy HA, Meawad AA and Bishr GA (2012) Yield components and active ingredients of roselle and guar as influenced by intercropping system and nitrogen fertilization rate. Zagazig Agricultural Research. 39: 157-166.
14 . Alabi RA and Esobhawan AO (2006) Relative Economic Value of Maize - Okra Intercrops in Rainforest Zone, Nigeria. Central European Agriculture. 7(3): 433-438.
15 . Awasthi UD, Tripathi AK, Dubey SD and Kumar S (2011) Effect of row ratio and fertility levels on growth, productivity, competition and economics in chickpea + fennel intercropping system under scarce moisture condition. Food Legumes. 24(3): 211-214.
16 . Banik P (1996) Evaluation of Wheat (Triticum aestivum) and legume. Agronomy and crop science. 176: 289-294.
17 . Banik PA, Midya BK, Sarkar S and Ghose S (2006) Wheat and chickpea intercropping systems in an additive series experiment: advantages and weed smothering. European Journal Agronomy. 24: 325-332.
18 . Carrubba A, Torre R, Saiano F and Aiello P (2008) Sustainable production of fennel and dill by intercropping. Agronomy for Sustainable Development. 28: 247-256.
19 . Carvalho LM, Oliveira IR, Almeida NA and Andrade KR (2010) The intercropping of fennel with beans and cowpeas in the agreste region of brazil. ISHS Acta Horticulturae. (Abst.)
20 . Damjanivic B, Lepojevic V and Tolic A (2005) Extraction of fennel (Foeniculum vulgare Mill.) seeds with supercritical CO2: Comparison with hyrodistilation. Food Chemistry. 92: 143-149.
21 . Dordas CA, Vlachostergios DN and Lithourgidis AS (2012) Growth dynamics and agronomic-economic benefits of pea–oat and pea–barley intercrops. Crop and Pasture Science. 63: 45-52.
22 . Elijah M and Akunda W (2001) Improving food production by understanding the effect of intercropping and plant population on soybean nitrogen fixing attributes. The Food Technology in African. 6: 110-115.
23 . Fernandez-Aparicio M, Sillero JC and Rubials D (2007) Intercropping with cereals reduces infection be Orobanche crenata in legumes. Crop Protection. 26: 1166-1172.
24 . Khan M, Khan R, Wahab A and Rashid A (2005) Yield and yield components of wheat as influenced by intercropping of chickpea, lentil and rapeseed in different proportions. Pakistan Scientific. 42(3-4): 1-3.
25 . Klindt Andersen M, Hauggaard-Nielsen H, Weiner J and Steen Jensen E (2007) Competitive dynamics in two- and three-component intercrops. Applied Ecology. 44: 545-551.
26 . Koochecki A, Shabahang J, Khorramdel S and Azimi R (2010) The effect of irrigation intervals and intecropped marjoram (Origanum vulgare L.) with saffron (Crocus sativus L.) on possible cooling effect of corms for climate change adaptation. Iranian Field Crops Research In Press. (Abst.)
27 . Kumar A, Singh R and Chhillar RK (2006) Nitrogen requirement of fennel (Foeniculum vulgare) based cropping systems. Indian Agricultural Science. 76(10): 599-602.
28 . Maffei M and Mucciarelli M (2003) Essential oil yield in peppermint/soybean strip intercropping. Field Crops Research. 84(3): 229-240.
 
29 . McGilehrist CA (1965) Analysis of competition experiments. Biometrics. 21: 659-671.
30 . Najari Sadeghi M, Mirshekari B, Baser Kouchebagh S and Al SH (2013) Time of bean sowing time related to marigold in different intercropping systems could be increase their yields. Life Science Journal. 10(1): 151-155 (In Persian).
31 . Pandiata AK, Saha MH and Bali AS (2000) Effect of row ratio in cereal-legume intercropping systems on productivity and competition function under Kashmir condition. Indian Journal Agronomy. 45: 48-53.
32 . Rajeswara Rao BR (2002) Biomass yield, essential oil yield and essential oil composition of Rose-scented geranium (Pelargonium species) as influenced by row spacing and intercropping with cornmint (Mentha arrensis L.). Industrial Crops and Products. 16: 133-144.
33 . Schultz BB, Phillips C, Rosset P and Vandermeer J (1982) An experiment in intercropping tomatoes and cucumbers in southern Michingan. USA. Scientia Horticulturea. 18: 1-8.
34 . Tripathi SM and Dwivedi AK (2009) Remove from marked Records Economics of intercropping fennel with cauliflower. Annals of Horticulture. 2(1): 103-105.
35 . Vandermeer J (1992) The ecology of intercropping. Great Britain at the university Press Cambridge. P. 222.
36 . Willey RW (1979) Intercropping - Its importance and research needs. Parts I. Field Crop Abstract. 32: 1-10.
37 . Yadav UC, Moorthy K and Baquer NZ (2004) Effects of sodium-orthovanadate and Trigonella foenum-graecum seed son hepatic and renal lipogenic enzymes and lipid profile during alloxan diabetes. Journal of Bio Sciences. 29: 81-91.